گرانی مسکن، عامل اصلی فقر در تهران
نتایج یک تحقیق دانشگاهی نشان می دهد که عامل مسکن اصلی ترین تبیین کننده فقر در تهران بوده و شاخص های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در اولویت های بعدی قرار دارند.
در حاشیه نخستین اجلاس جهانی شوراها و شهرداران 2016، پنل اقتصاد شهری از سوی انجمن علمی اقتصاد شهری ایران برگزار شد. در این جلسه سید محمدرضا سیدنورانی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، سردار تیمور حسینی رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، سید محسن طباطبایی مزدآبادی دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران و جمعی از استاد و پژوهشگران حوزه اقتصاد شهری حضور داشتند.
در این پنل مقاله نخست با عنوان «مسکن شهری یکی از ارکان اقتصاد شهری» توسط سیدرضا نخلی دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه اصفهان ارائه شد. در این مقاله محقق به توضیح این امر پرداخت که برای حل مشکل مسکن و ارائه هر گونه طرحی نخست باید درک واقع بینانه از وضعیت مسکن در کشور داشته باشیم و ببینیم که با مازاد عرضه رو به رو هستیم یا مازاد تقاضا و سپس به برنامه ریزی بپردازیم.
در این مقاله پژوهشگر ضمن بررسی داده های آماری مستند در مورد مسکن کشور به این نتیجه رسیده که در نیمه اول سال 94 وضعیت مسکن به نقطه تعادل عرضه و تقاضا رسیده است و نیازی به سیاست‌های انبوه‌سازی مسکن مثل مسکن مهر نیست و باید به سمت تغییر سیاست‌های توزیع مسکن از وضعیت اجاره‌نشینی به وضعیت مالکیت حرکت کنیم.
نکته دوم این مقاله این بود که دولت به بخش مسکن به عنوان یک پیشرانه اقتصادی در سیاست‌های خروج از رکود تکیه کرده در حالی که این امر اگرچه ممکن است در کوتاه مدت به عبور از رکود کمک کند اما در بلند مدت به مازاد عرضه مسکن خواهد انجامید بنابراین باید به سایر بخش‌های اقتصادی برای خروج از رکود اتکا کرد.
در مقاله دوم با عنوان تحلیل فضایی فقر شهری در کلانشهر تهران که توسط سامان ولی نوری دانشجوی دکترای برنامه‌ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران ارائه شد، پژوهشگر عنوان کرد که فقر یک گرفتاری و معضل جهانی است که دامان بسیاری از شهرها به خصوص کلانشهرهای کشورهای رو به توسعه را گرفته است و بخاطر آنکه ریشه بسیاری از ناهنجاری‌های شهری در تمامی ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی فقر است، امروزه در محوریت مباحث کلان توسعه جهانی قرار گرفته بگونه ای که اولین هدف از اهداف بیانیه هزاره ملل متحد را به خود اختصاص داده است.
وی ادامه داد: واقعیت این است که فقر شهری، پایداری را در تمامی ابعاد و جوانب آن تهدید می کند. در شناخت، بررسی و مطالعه فقر که نخستین گام برای مبارزه با آن است تاکنون روش‌های ناکارآمد صرفاً اقتصادی و با رویکرد ایستا بکار گرفته شده اند در حالیکه در مطالعه فقر باید ابعاد زمانی و مکانی پدیده را به درستی در نظر گرفت. مطالعه دینامیک فقر در یک شهر مشخص کمک زیادی به شناخت بهتر قضیه و در نتیجه برنامه ریزی برای رفع آن می کند.
به گفته ولی نوری کلانشهر تهران به مانند دیگر کلانشهرهای جهان توسعه نیز با فقر شهری و نمود بیرونی آن یعنی سکونتگاه‌های غیر رسمی، دست و پنجه نرم می کند که نتایج این تحقیق که با تکنیک تحلیل عاملی انجام گرفته و عامل های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مسکن را در 43 شاخص بررسی کرده، نشان می دهد عامل مسکن اصلی ترین تبیین کننده فقر در تهران بوده و شاخص های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در اولویت های بعدی قرار دارند.
نقشه پهنه‌بندی فقر در تهران که در مقیاس بلوک آماری و با اتکاء به داده های آماری سرشماری سال 1390 و با روش ویکور فازی انجام گرفته است و همچنین تحلیل آماره موران حکایت از آن دارد که الگوی فقر در تهران خوشه ای بوده و منطقه 17 دارای بیشترین افراد فقیر بوده و مناطق 18، 19، و 20 در رده های بعدی قرار دارند بنابراین این مناطق باید در اولویت برنامه های توسعه و توانمند سازی شهری قرار بگیرند.
در پایان ارائه مقالات، اعضای هیئت رئیسه پنل آقایان دکتر سید محمدرضا سید نورانی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، سردار سید تیمور حسینی فرمانده پلیس راهور تهران بزرگ و سید محسن طباطبایی دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران به بیان دیدگاه ها و نقطه نظرات خود در مورد موضوعات ارائه شده پرداختند و سئوالات حاضرین در جلسه نیز توسط هیئت رئیسه پنل پاسخ داده شد.
شرح : قائم مقام وزیر راه و شهرسازی با اشاره به آورده 40 هزار میلیارد تومانی مردم در طرح مسکن مهر گفت: 230 هزار واحد مسکن مهر فاقد خدمات زیربنایی است.
احمد اصغری مهرآبادی در نشستی خبری در خصوص میزان آورده مردم برای پروژه مسکن مهر، گفت: مجموع آورده مردم اگر به طور میانگین برای هر واحد 20 میلیون تومان در نظر بگیریم، به حدود 40 هزار میلیارد تومان میرسد که تاکنون بخشی از این مبلغ پرداخت نشده است.
وی افزود: 55 هزار و 500 میلیارد تومان هم تسهیلات بانکی مصوب شده است که تا امروز 46 هزار و 700 میلیارد تومان وام پرداخت شده است. همچنین تاکنون حدود 106 هزار میلیارد تومان هزینه پروژه مسکن مهر بدون احتساب قیمت زمین بوده است.
قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در طرح مسکن مهر مجموع قراردادهای منعقد شده با بانکهای عامل را 2 میلیون و 215 هزار واحد اعلام کرد و اظهارداشت: تاکنون اسکلت و سقف 2 میلیون و 150 هزار واحد به اتمام رسیده و سفت کاری 2 میلیون و 76 هزار واحد هم پایان یافته است.
مهرآبادی با اشاره به اینکه یک میلیون و 908 هزار واحد نازک کاری را به پایان رسانده اند، گفت: به طور متوسط در دولت یازدهم 710 هزار واحد به اتمام رسیده و 240 هزار واحد هم سالانه افتتاح داشتیم.
وی افزود: در سال جاری قصد داریم همه پروژه هایی که معارض ندارند به اتمام برسانیم و امسال 300 هزار واحد را افتتاح کنیم که با احتساب افتتاح های گذشته، واحدهای بهره برداری رسیده در دولت یازدهم به یک میلیون واحد می رسد.
قائم مقام وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: البته این موضوع به شرطی اتفاق می افتد که از نظر خدمات زیربنایی و تامین آب و برق و گاز مشکلی نداشته باشیم.
مهرآبادی به مصوبه دولت برای اختصاص هزار میلیارد تومان اسناد خزانه اسلامی به وزارت نیرو اشاره کرد و گفت: ?400 میلیارد تومان و 250 میلیارد تومان در اختیار وزارت نیرو قرار گرفته همچنین 100 میلیارد تومان هم از محل منابع وزارت نیرو برای تامین خدمات زیربنایی اختصاص یافته است.
وی با اشاره به اینکه تاکنون بالغ بر 700 میلیارد تومان برای خدمات زیربنایی و روبنایی از محل منابع مالی وزارت راه و شهرسازی پرداخت شده است، افزود: دولت به تازگی مصوبه ای را ابلاغ کرده مبنی بر اینکه اجازه داده شده که از منابع داخلی برای آماده سازی راه های دسترسی و دیوار حائل استفاده کنیم.
قائم مقام وزیر راه و شهرسازی افزود: همچنین از محل فروش واحدهای فاقد متقاضی و فروش واحدها به پیمانکاران شرکت ها می توانیم هزینه خدمات زیربنایی و روبنایی را تامین کنیم.
مهرآبادی با بیان اینکه تاکنون 1500 نفر برای واحدهای فاقد متقاضی ثبت نام کرده اند، گفت: پیشرفت فیزیکی پروژه ها ما 93 درصد است که البته به دلیل منابع مالی کمی بود که در سالهای گذشته با آن روبرو بودیم.
وی با بیان اینکه در مجموع 307 هزار واحد از مسکن مهر باقی مانده است، اظهارداشت: برخی از این واحدها درگیر مسائل قضائی هستند که خوشبختانه با دستور رئیس قوه قضائیه قرار شده تا این پرونده ها با سرعت بیشتری بررسی شود.
قائم مقام وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر اینکه تحویل، مقدم بر افتتاح رسمی واحدهای مسکن مهر است، گفت: در شهر جدید پردیس ساخت 43 هزار واحد به اتمام رسیده و تا پایان سال زمینه تحویل 35 هزار واحد هم فراهم است.
مهرآبادی با اعلام اینکه 230 هزار واحد فاقد خدمات زیربنایی در کشور داریم، گفت: تا هفته دولت 100 هزار واحد افتتاح می شود.
بیش از 347 هزار مسکن مهر در شهرهای زیر 25 هزار نفر ساخته شد
معاون مسکن شهری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کشور از اجرای 347 هزار و 105 واحد مسکن مهر در شهرهای زیر 25 هزار نفر جمعیت کشور خبر داد.
جواد حق شناس در حاشیه بازدید از پروژه‌های در دست اجرای بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شهرستان اهر گفت: از این تعداد واحد مسکونی مهر، 303 هزار واحد به اتمام رسیده است و 283 هزار واحد هم فروش اقساطی شده است و مابقی هم در دست احداث است.
وی افزود: تاکنون برای اجرا و ساخت پروژه‌های مسکن مهر که توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در شهرهای زیر 25 هزار نفر جمعیت در حال اجرا یا تحویل متقاضیان شده، نزدیک به 75 هزار میلیارد ریال تسهیلات بانکی از طریق بانکهای عامل و به خصوص بانک مسکن در اختیار آنها قرار گرفته است.
معاون مسکن شهری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کشور گفت: انتظار داریم دستگاه‌های خدمات رسان مرتبط با مسکن مهر همکاری لازم و کافی را با بنیاد مسکن داشته باشند که بتوانیم پروژه‌هایی که به دلایلی دچار مشکل شده‌اند را حل کنیم.
وی ادامه داد: هم اکنون حدود 14 هزار و 800 واحد مسکن در شهرهای مختلف کشور در دست اجراست و عملیات اجرایی بالغ بر 10 هزار واحد مسکن نیز به زودی آغاز می‌شود که با این تعداد، رقم اجرایی پروژه مسکن شهری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در سال 95 به بیش از 25 هزار واحد افزایش می‌یابد.
معاون مسکن شهری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کشور گفت: پروژه‌های در دست اجرای بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در حوزه شهری عمدتاً از محل اعتبارات داخلی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، حساب 100 امام (ره)، کمک دولت و همچنین از محل اعتبارات پروژه های سفر مقام معظم رهبری و ریاست جمهوری به نقاط کشور در حال اجراست و امسال تلاش داریم ساخت 7 هزار واحد مسکونی در دست اجرا را به اتمام برسانیم.
وی در ادامه خاطر نشان کرد: در راستای ساخت مسکن اجتماعی در سال 95 و برنامه ششم با همکاری وزارت راه و شهرسازی اگر تامین اعتبار شود می‌توانیم برای اجرای طرح مسکن اجتماعی اقدامات اساسی در قالب مسکن ملکی یا اجاره‌ای به خانواده‌های نیازمند فاقد مسکن ارایه کنیم.
معاون مسکن شهری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کشور همچنین از ساخت خانه برای خانواده‌های تحت پوشش بهزیستی دارای دو معلول خبر داد و گفت: با توافق انجام شده و همکاری این نهاد با بنیاد مستضعفان و بنیاد برکت خانواده‌هایی که دارای دو معلول تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره) هستند، در اولویت واگذاری اماکن مسکونی قرار دارند.
وی اظهار داشت: همچنین خیرین مسکن‌ساز با نظارت بنیاد مسکن تعداد 28 هزار واحد مسکونی را در اقصی نقاط کشور برای افراد واجدالشرایط در دست ساخت دارند که امیدواریم با توسعه فعالیت‌های خیران، شاهد افزایش این خدمات توسط خیرین مسکن‌ساز باشیم.
حق شناس به اتمام 150 واحد مسکونی در دست ساخت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شهرستان اهر نیز اشاره کرد و گفت: پروژه 304 واحدی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شهرستان اهر که از محل تسهیلات مسکن مهر در حال اجراست در قالب ? فاز اجرا می‌شود که فاز اول با پیشرفت فیزیکی 90 درصد و فاز دوم با پیشرفت فیزیکی 75 درصد اجرا می‌شود که امیدواریم با اتمام این پروژه‌ها شاهد خانه‌دار شدن جمعی از این افراد فاقد مسکن باشیم.